Sakin Şehirler

Sakin şehir kavramı özellikle son yıllarda ön plana çıkan ve insanların kaos ortamından uzaklaşarak bir nebze olsun kafa dinlemek amacı ile tercih ettiği şehirlerde oluşturulmak istenen kavramdır. Yaşamın daha huzurlu olduğu, doğanın ve kültürün ön plana çıktığı ve yoğun şehir hayatının kaos dolu anlarından uzak olan bu şehirler günümüzde dikkatleri bir hayli üzerine çekmektedir.

Türkiye’nin belirli bölgelerinde sakin şehir kavramını görmemiz ve bu bölgeleri detaylı bir şekilde incelememiz mümkündür. İnsanların sakin şehirleri tercih etmesinde birçok temel faktör bulunmaktadır. Küresel anlamda da önemli bir düşünce olan sakin şehir kavramında birçok planlama ve aksiyon mevcuttur.

Sakin Şehir Nasıl Olunur ?

Sakin bir şehir yaratmak adına gürültüden ve kaostan uzak olmak yeterli etmenler değildir. Uluslararası düşünceye göre bir şehrin sakin şehir sertifikası alabilmesi adına yaklaşık olarak 70 farklı kritere sahip olması gerekmektedir.

Yerleşik nüfusun belirli bir oranda tutulması, doğanın ve kültürün korunması, gürültüden uzak yapıların yerleşimi, mimari kolaylıklar, gençlere sağlanan istihdam, ekolojik dengenin korunumu ve daha birçok farklı etmen şehrin sakin kavramını almasında etkili olmaktadır. Bu kriterleri tam olarak yerine getiren bir şehre sakin şehir sertifikası sunulmaktadır.

Şehir Planlamasında Gürültünün Etkisi

Her ne kadar “sakin şehir” kavramının oluşmasında birçok farklı faktör etkili olsa da bu faktörlerin temelinde gürültü yatmaktadır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalarda gürültü etkisinin sakin şehir kavramının bozulmasında son derece önemli bir rol oynadığı görülebilmektedir.

Özellikle şehir planlamasının düzensiz olduğu ve akustik projelerden uzak olan yerleşim bölgelerinde sık sık gürültü şikayetlerine rastlanmaktadır. Sakin şehir kavramından uzaklaşmanın yanı sıra insanların bu konuda ciddi rahatsızlıkları oluşmaktadır. Yapılan araştırmalar şehirlerdeki ikonik gürültü şikayetinin her geçen gün daha da arttığını göstermektedir.

Şehirlerde akustik planlamanın yapılması ile sessiz ve sakin şehir projeleri hızlı bir şekilde hayata geçirilmeye çalışılıyor. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada ülkemizin başta 25 ili olmak üzere daha birçok ilde akustik projeler hız kazanmış durumdadır. Bakanlığın açıklamalarında dikkat çeken bir diğer nokta ise gelecekteki imar planlamalarında gürültünün esas alınacağıdır.

Bu da bizlere akustik proje kurallarına uygun olmayan yapı ve işletmelerin şehir planlamasında yer alamayacağını dolaylı olarak da olsa dile getirmektedir. Bu hususun gerçekleştirilmesi amacı ile Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki laboratuarlara tam yetki verilmiştir. Gürültünün yalnızca sakin şehir kavramını bozmadığı küresel çapta yapılan araştırmalar sonucunda mutsuzluğa da ciddi bir etkisinin bulunduğu gözlemlenmiştir.

Birçok Şehrimizde Gürültü Şikayeti Var !

Yine bakanlığın açıkladığı verilere göre yalnızca geçen yıl Türkiye’nin yaklaşık 600 farklı yerinden gürültü şikayetinde bulunulmuştur. 1 yıl için bu rakam insanlara normal gözükse de rahatsızlığın bozulması noktasında rakamın ciddi boyutlara ulaştığını söyleyebiliriz. Dikkate alınan bu şikayetler doğrultusunda eğlence mekanları, büyük çaplı işletmeler ve bazı yapılara gürültü noktasında düzenlemeler getirilmiştir.

Sakin şehir kavramının oluşmasında son derece önemli bir etkiye sahip olan gürültü faktörünün aşılması adına birçok farklı çalışma yapılmaktadır. Bu çalışmaların başında ise akustik projeler ve şehir planlama gelmektedir. Yapılan her yapıda akustik projeyi destekleyen bakanlık aynı zamanda şehir planlamalarında radikal kararları ile dikkat çekiyor.

Türkiye’nin Sakin Şehirleri

Ülkemizde bulunan gürültü ve imar şikayetlerine rağmen birçok farklı bölgede sakin şehir kavramının oluştuğunu görebiliriz. İnsanların birbirleri ile daha sık iletişim kurduğu, doğa ve kültür düzeyinin korunduğu, gürültü ve yerleşim şikayetlerinin daha az olduğu ve en önemlisi kendi kendine yetme kapasitesi bulunan bu şehirlere günümüzde son derece önem verilmektedir.

Türkiye'de büyük şehirlerde de gürültünün insan vücudu üzerindeki psikolojik ve fizyolojik etkilerini minimize etmek adına "Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik" ile birçok önem alınmıştır. Bu önlemler içerisinde binaların akustik performans değerlerini ve bu performansta geliştirilmesi gereken noktaları tespit eden akustik proje, oldukça önemli bir çalışma alanıdır.

Dünya’da giderek yaygınlaşan “sakin şehir” kavramına ülkemizdeki 18 farklı yerleşim yeri ulaşmış durumdadır. Doğası, mimarisi ve tarihi ile dikkatleri üzerine çeken bu yerleşim yerleri kaos dolu şehir hayatından uzaklaşmak isteyen insanların tercih noktasında ilk basamaklarda yer alıyor. Türkiye içerisinde yer alan sakin şehirler;

• Gökçeada, Çanakkale
• Akyaka, Ula , Muğla
• Perşembe , Ordu
• Halfeti , Şanlıurfa
• Seferihisar , İzmir
• Şavşat , Artvin
• Taraklı , Sakarya
• Eğirdir, Isparta
• Gerze, Sinop
• Göynük , Bolu
• Mudurnu , Bolu
• Uzundere , Erzurum
• Vize, Kırklareli
• Yalvaç , Isparta
• Yenipazar, Aydın
• Köyceğiz , Muğla

• Ahlat , Bitlis

olarak listelenmektedir. Nüfusun ve istihdamın diğer yerleşim yerlerine göre çok daha iyi durumda olduğu bu illerde huzur ve sakinlik ortamı son derece dikkat çekmektedir. Kültürel mirasların korunması ve doğanın hak ettiği değeri bulması noktasında ülkemizin çeşitli bölgelerinde yer alan “sakin şehir” yerleşimlerinin korunması noktasında birçok farklı çalışma yapılmaktadır.

Buna ek olarak; sakin şehir olma potansiyeli taşıyan birçok farklı bölgede akustik ve yerleşim planlama çalışmaları başta olmak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çeşitli aksiyonlar alınır ve ulusal arenada son derece önemli bir etkiye sahip olan “sakin şehirlerin” sayısının ülkemizde artış göstererek turist açısından da hedef bölgelere ilginin olması bu çalışmaların temel amacıdır.